Ünü yazarını geçen roman kahramanları

NİLGÜN KARATAŞ

Bazı kurgu karakterler var ki, onu şıp diye tanırız da yazarının adını bir anda hatırlamak kolay olmaz. Edebiyat tarihinde ünü yazarlarını aşan, kültürel bir etki yaratmış pek çok kurgusal karakter bulunuyor. Bir çoğu, romanlara sığmayıp film ve dizi karakteri olarak da ününe ün katan bu kahramanları benim gibi meraklılar için derlemeye çalıştım. Aklıma ilk gelenleri sıralarken, epey uzun bir liste oluştu. İşte yazarlarından ünlü o kahramanlar:

Don Juan

Listenin en başına Don Juan’ı aldım, çünkü bu ünlü kahramanın yazarın şudur diye birini işaret etmek çok zor. Don Juan denilince aklıma Molière geldi, Lord Byron geldi ama Tirso de Molina gelmedi. Meğer, İspanyol yazar, şair ve keşiş Molina’nın (1579-1648) “El Burlador de Sevilla y Convidado de Piedra” eserinde Don Juan karakteri ilk ortaya çıkmış! İsmi mecazi olarak “zampara” anlamında kullanılan Don Juan, hikayesi farklı yazarlar tarafından anlatılan efsanevi ve kurgusal bir karaktere dönüşmüş. Defalarca sinemaya da uyarlanan Don Juan için seçtiğimiz görsel, Jeremy Leven’nin yazıp yönettiği, başrollerini de Johnny Depp’in Marlon Brando,  ve Faye Dunaway gibi iki ustayla çalıştığı 1995 tarihli Don Juan DeMarco filminden aldık. Bu arada 2022 yapımı yeni bir Don Juan’da yönetmen Serge Bozon, bu ünlü kahramanı tamamen tersi çevirmiş. Henüz izlemediğim al listeme aldığım bu filmde Don Juan artık tüm kadınları baştan çıkaran adam değil, tek bir kadına takıntılı bir adama dönüşmüş.

Frankenstein

İngiliz yazar Mary Shelley’nin (1797–1851) “Frankenstein; or, The Modern Prometheus” adlı romanında yer alan yaratık, bilimle yaratılan bir canlıyı ve ahlaki sorunları ele alıyor. Genç bir bilim insanı olan Victor Frankenstein’ın bir bilimsel deneyde alışılmışın dışında yarattığı garip şekilli ama akıllı bir yaratığın hikâyesini anlatıyor. Bu ünlü doktor ve canavarı kitaptan filme uyarlanan pek çok versiyonu ile serüvenlerini kitlelerle paylaşırken, kültürel olarak da geniş bir etki bırakıyor. Sinemanın pek sevdiği karakterlerden biri olan ve defalarca farklı yönetmenlerin elinden, farklı oyuncular tarafından canlandırılan Frankenstein için seçtiğimiz görsel, Victor Frankenstein’dan. 2012 yapımı filmde bu sefer hikaye radikal bilim adamı Victor Frankenstein (James McAvoy) ve kamburu yüzünden sirklerde eziyet çekerken doktor tarafından kurtarılan keskin zekalı yardımcısı Igor Strausman (Daniel Radcliffe) üzerinden yürüyor.

Robinson Crusoe

Daniel Defoe’nun 1719 yılında ilk basımı yapılan ve bazılarınca ilk İngilizce roman olarak nitelendirilen kitabının kahramanı olan Robinson Crusoe, ıssız adadaki maceraları ile yüzyıllardır hayatımızda. Robinson, adadaki arkadaşı Cuma ile birlikte çocukluğumuzdan bu yana tanıdığımız ve sevdiğimiz bir karakter. Bu arada kitabın orijinal adı da bir başlığa göre oldukça uzun ve çok ilginçmiş: York’lu Bir Denizcinin, Kendi Kaleminden, Deniz Kazası ile Düştüğü Amerika Sahillerindeki Oroonoque Nehri Ağzındaki Issız Bir Adada 28 Yılını Geçirirken Yaşadığı Serüvenler ve Korsanlar Tarafından Kurtarılması. Filmimiz ise  Rod Hardy’nin yönettiği 1997 yapımı Pierce Brosnan’ın başrolünde olduğu Robinson Crusoe.

Tarzan

Tarzan,” Amerikalı yazar Edgar Rice Burroughs tarafından yaratılan ve 1912 yılında ilk kez yayımlanan bir roman serisi. Edgar Rice Burroughs, “Tarzan” serisinin ilk kitabını olan “Tarzan of the Apes” (Maymunlar Kralı Tarzan) ile büyük bir başarı elde etti. Seri, toplamda 24 romanı içeriyor. Hepimizin bildiği üzere; Edgar Rice Burroughs’un yarattığı bu karakter, ormanda büyümüş bir adamın maceralarını anlatıyod ve Tarzan birçok kitap, film ve diziye de konu olmuştur. Görsel için seçtiğimiz film; Christopher Lambert’ın Tarzan’ı canlandırdığı 1984 yapımı “Greystoke: The Legend of Tarzan, Lord of the Apes” dan.

Dr. Jekyll ve Mr. Hyde

İskoç yazar Robert Louis Stevenson tarafından yazılan bu gotik korku romanının karakterlerini hemen hatırlarsınız. ll and Mr Hyde” adlı hikayesinde yer alan bu karakteri biliriz de yazarın adını aklımıza hemen gelmeyebilir. Kitap, ilk kez 1886 yılında yayımlanmış. Hikaye, Dr. Henry Jekyll adlı bir bilim insanının, kötülüğünü ve içsel dürtülerini temsil eden ikinci bir kişiliğe, Edward Hyde’a dönüşümünü anlatıyor. Dr. Jekyll ve Mr. Hyde, çifte kişilik, içsel çatışma ve insan doğasının karmaşıklığı gibi temaları işleyerek edebiyat tarihinde önemli bir yere sahip olmakla kalmamış tabi ki, korku edebiyatının klasiklerinden biri olarak sıkça referans alınan bir eser haline gelmiş. Defalarca sinemaya uyarlarar Dr. Jekyll ve Mr. Hyde’ın en beğenilen filmi 1931 yapımı, Fredric March başrolde yer film olsa da bizim görsel en yakın tarihli film olan ve İngiliz aktör Tom Bateman’ın oynadığı Dr. Jekyll’dan.

James Bond

İngiliz yazar Ian Fleming’in yarattığı bu karakter, casusluk dünyasının en ünlü figürlerinden biridir. Bir dizi kitap ve filme konu olmuştur. James Bond’un ilk olarak okuyucuyla buluştuğu eser, 1953 yılında yayımlanan “Casino Royale” adlı roman. Casino Royale’de, James Bond, MI6 ajanı olarak görev yaparken karşımıza çıkıyor. Bond’un maceralarına başlangıç yapan bu roman, Bond’un düşmanlarıyla karşılaşmasını, entrikaları ve kumarhanede geçen tehlikeli görevini konu alıyor. Bu kitapla aynı zamanda, hem okuyucu hem de bir süre sonra film izleyicisi yakışıklı, karizmatik, zeki ve cesur Bond’un karakteristik özelliklerini ve stilini öğreniyoruz. Fleming, Casino Royale’in başarısının ardından bir dizi James Bond romanı yazarak, karakterini popüler kültürün efsanevi casusu haline getirmeyi başarmış. Tabii Holdi. James Bond, daha sonra birçok filmde ve farklı medya formatlarında da yer aldı. Bugüne kadar toplam 29 James Bond filmi çekilmiş. Arcat Casino Royale” (1954) ve “Never Say Never Again” (1983) resmi EON Productions prodüksiyonları olmadığı için ana serinin parçası olarak kabul edilmiyor. Resmi serinin ilk filmi “Dr. No” (1962), en son film ise “No Time to Die” (2021) olsa da serinin devam edeceğine kesin gözüyle bakabiliriz.

Alice (Alice’s Adventures in Wonderland)

İşte yine çok ünlü ve ilham verici bir karakter: Alice ve onun harikalar dünyası. “Alice’s Adventures in Wonderland” (Alice Harikalar Diyarında), Lewis Carroll tarafından yazılan klasik bir İngiliz çocuk romanı aslında. İlk olarak 1865 yılında yayımlanıyor ve hikaye, Alice adlı genç bir kızın rüya gibi bir dünyaya düşmesini, orada karşılaştığı fantastik varlıklarla yaşadığı maceraları anlatıyor. Roman, daha o yıllarda absürd hikayesi ve tuhaf karakterleriyle dikkat çekiyor. Alice, Beyaz Tavşan, Şapkacı ve Kedi gibi karakterler, edebiyat tarihinde ikonik hale geliyor. kültürel bir fenomen olan ve birçok sanat dalında ilham kaynağı olan Alice, çekilen filmleri ile de nü ne ün katıyor. Bu filmler arasında Disney’in 1951 yapımı “Alice in Wonderland, Tim Burton imzalı 2010 yapımı “Alice in Wonderland ve James Bobin’in 2016 yapımı “Alice Through the Looking Glass en ünlüleri olaraksayılabilir.

Süperman

Superman karakteri, Jerry Siegel ve Joe Shuster adlı iki genç yazar-çizer tarafından yaratılmış. İlk olarak 1938 yılında Action Comics #1 adlı çizgi romanın sayfalarında görünen Superman, dünyada eşi benzeri olmayan yetenekleri, süper güçleri ve x-ışınları gözleriyle pek sevilir. DC Comics’in en tanınmış karakterlerinden biri olar Superman, normal hayatında ise Clark Kent adında ölümlü bir gazeteci kılığında dolaşır. Birçok filmde yer alan Süperman, illk büyük çıkışı 1978 yılında Christopher Reeve’in başrolde olduğu “Superman: The Movie” ile yaptı. Büyük bir ticari başarı elde eden bu film, Superman karakterini geniş kitlelere tanıtırken, devam filmlerinin, yeniden başlatımların da kaynağı oldu. Bu arada Superman, çeşitli animasyon serileri, TV dizileri ve tiyatro oyunlarına da uyarlandı. Ayrıca, DC Extended Universe (DCEU) adı altında Superman’i canlandıran oyuncu Henry Cavill ile bir dizi film de çekildi. Popüler kültürün bu ölümsüz kahramanı, iyi ile kötü arasındaki mücadele ve güçlü olmanın sorumlulukları gibi temalarıyla hala bizi etkilemeye devam ediyor.

Robin Hood

İngiliz halk hikayelerinde yer alan ve zenginden alıp fakire dağıtan bu kahramanımız ilk olarak, 1795 yılında Joseph Ritson tarafından derlenen eserle sözelden yazılı bir hale dönüşüyor. “Robin Hood: A Collection of All the Ancient Poems, Songs, and Ballads, Now Extant, Relative to That Celebrated English Outlaw” adlı bu eserle halk söylencelerinden daha somut bir karaktere dönüşen Robin Hood, 1908’de de ilk kez sinemaya transfer oluyor. Sessiz bir kısa film olan “Robin Hood and His Merry Men” adlı bu yapım, daha sonra çekilecek bir dizi filmin de öncüsü oluyor. Bu filmler arasında Errol Flynn’in başrolünde olduğu “The Adventures of Robin Hood” (1938) en ünlü sinema uyarlaması olarak kabul ediliyor. Michael Curtiz ve William Keighley tarafından yönetilen bu film dönemin en başarıları yapıtlarından biri. Robin Hood severler, Kevin Costner’in Robin Hood’u canlandırdığı “Robin Hood: Prince of Thieves” (1991), Russell Crowe ve Cate Blanchett’in başrollerini paylaştığı “Robin Hood” (2010) filmlerini de hatılayacaktır.

Sherlock Holmes

Ünlüler ünlüsü bir karakter olan Sherlock Holmes’i kimimiz kitaplardan, kimimiz filmlerden, kimimiz de dizilerden hatırlayacak. İpuçlarını hemen bulan zekası ve parçaları ilmek ilmek işleyen yetenekleri ile tanınan Sherlock’un yazarı denilince, elbette aklımıza Sir Arthur Conan Doyle gelir. Ancak kahramanından çok sonra… Doyle tarafından yaratılan bu kurgusal dedektif, belki de dedektiflerin en ünlüsü. Doyle ilk kez 1854’te okurla tanıştırdığı Sherlock Holmes’un maceralarına ilişkin 4 roman ve 56 kısa hikaye kaleme alırken, kahramanımız yakın arkadaşı ve yardımcısı Dr. John Watson ile birlikte sinema ve TV’ye epey filme konu da oldu. Dedektifliğin simgesi haline gelen Sherlock Holmes için seçtiğim görsel, BBC Kanalı tarafından 2010 yılında gösterime giren ”Sherlock” dizisininden. Sherlock Holmes’u Benedict Cumberbatch, Dr John Watson’ı Martin Freeman’ın anlandırdığı dizi üç sezon oynadı. 2016’da yayınlanan özel bir bölüm olmak üzere on üç bölümlük 4. sezonu da yaptı. Ancak sinemada Sherlock Holmes denilince, ilk aklıma gelen Guy Ritchie’nin yönettiği, Robert Downey Jr.’un Sherlock Holmes’ü yorumladığı, Jude Law’ın ise Watson’ı canlandırdığı 2009 yapımı film olur. Ne dersiniz?

Bu arada aklıma bu tür başka kahramanlar geldiğinde bu yazıyı güncellemeye niyetliyim. Sizlerin de aklına ünü yazarını geçen roman kahramanları gelirse lütfen bana yazın…