Close Menu
    Son Eklenenler

    tan doğan: sap-saman

    Temmuz 14, 2025

    Kızıl Kısrak: Ursula K. Le Guin’den üç öykü

    Temmuz 14, 2025

    Sahilde Kafka: Kader, kimlik ve bireysel yolculuğumuz

    Temmuz 12, 2025
    Facebook X (Twitter) Instagram
    Salı, Temmuz 15
    X (Twitter) Instagram Facebook
    Suare Dergi – Film – Kitap – Sanat – Hayat ve DahasıSuare Dergi – Film – Kitap – Sanat – Hayat ve Dahası
    • YAŞAM
      1. Aktüel
      2. Beslenme
      3. Felsefe
      4. Fitness
      5. İlişkiler
      6. Kişisel Bakım
      7. Kişisel Gelişim
      8. Psikoloji
      9. Sağlık
      10. Seyahat
      11. Sürdürülebilir Yaşam
      12. Teknoloji
      13. View All

      Nazlı Eray’a “Yaşayan Efsane” Onuru

      Temmuz 5, 2025

      Yüzüncüyıl Gazeteciler Derneği’nden anlamlı seminer

      Temmuz 3, 2025

      ‘Boykot bir hak mı? Suç mu? ‘ sorusuna yanıt arayanlar için 10 film

      Nisan 2, 2025

      Sinema tutkunları için yepyeni bir mecra: Yeni Sinema Dergisi 

      Şubat 28, 2025

      İnovatif makarnacı Pastavilla 32. yaşını ödülle kutluyor

      Nisan 22, 2024

      Buğday Derneği ‘zehirsiz kentler’ için harekete geçti

      Aralık 23, 2021

      Ulus Baker: Kısacık hayatına çağları sığdıran ‘birisi’

      Temmuz 12, 2025

      Institut français, Fransız yazar, felsefeci ve filolog Barbara Cassin’i ağırlıyor

      Şubat 25, 2025

      Sade Yaşamın Gücü: Epikür ve Tao’nun izinde sadeleşmek

      Aralık 7, 2024

      Ergen ebeveynleri için kılavuz

      Eylül 23, 2024

      Aşkın Lotus Hali… 

      Temmuz 4, 2024

      “Doktordan Az Kullanılmış” bu defa bir kitap adı oldu

      Ağustos 29, 2023

      ‘Rekabetçi Aile’yi izlerken kendimize de gülebilir miyiz?

      Ağustos 27, 2023

      Parfümde şişe tasarımı kokudan önemli olabilir mi?

      Mart 28, 2023

      Saç bakımına ilişkin merak edilen 6 soru ve 6 yanıt

      Nisan 17, 2022

      Stresten Huzura: Deneyimlenmiş bir dönüşüm süreci

      Mart 6, 2025

      Yeni Eril: Dr. Nil Keskin’den kapsamlı bir dönüşüm rehberi

      Mart 4, 2025

      Cansel Oruç’un ‘Başarmaktan Korkma’ kitabı okuyucuyla buluştu

      Aralık 26, 2024

      Sade Yaşamın Gücü: Epikür ve Tao’nun izinde sadeleşmek

      Aralık 7, 2024

      Kimdir bu “Narsist Sapkınlar?”

      Mayıs 29, 2025

      Borderline: Bir Kişilik Bozukluğunun Biyografisi

      Mayıs 6, 2025

      Dementor – Ruh Emici: Narsisizmin gölgesinde bir yok oluş ya da yeniden doğuş hikâyesi

      Şubat 17, 2025

      Sade Yaşamın Gücü: Epikür ve Tao’nun izinde sadeleşmek

      Aralık 7, 2024

      ‘Hepimiz Narsistiz’ kitabının yazarı Şule Öncü: Sanıldığından yaygın!

      Mayıs 17, 2024

      “Doktordan Az Kullanılmış” bu defa bir kitap adı oldu

      Ağustos 29, 2023

      Prof. Dr. Körükoğlu’ndan sağlıklı ve genç kalmanın sırları

      Mayıs 7, 2023

      Salmonella’dan korunmak mümkün mü?

      Nisan 27, 2022

      Kadim bir kültür kenti: Denizli

      Mayıs 21, 2025

      Kayıp bir çantanın peşinde Patagonya’da edebiyat

      Şubat 20, 2025

      Sevdalinkalar ülkesi: Bosna Hersek

      Şubat 7, 2025

      ‘Baumit ile Olasılıklar’ kitabı ile geleceği yeniden düşünüyor

      Eylül 20, 2023

      Heykeltıraş Varol Topaç’ın çelik üretim atıklarından yarattığı eser Contemporary İstanbul’da

      Eylül 17, 2023

      Jeotermal enerjiyi çocuklara anlatan kitap: Damla Adamlar

      Ağustos 31, 2023

      Çocuklar ileri dönüşümü eğlenerek öğreniyor

      Haziran 21, 2023

      Kim Korkar Yapay Zekadan

      Haziran 8, 2025

      Türkiye’nin mutfak ve kültür mirasından seçkiler dijital erişime açılıyor

      Ekim 20, 2023

      Mevzular Açık Mikrofon, artık GAİN’de

      Eylül 1, 2023

      Akıllı makineler ve robotlar denilince akla gelen filmler

      Ağustos 31, 2023

      Ulus Baker: Kısacık hayatına çağları sığdıran ‘birisi’

      Temmuz 12, 2025

      Nazlı Eray’a “Yaşayan Efsane” Onuru

      Temmuz 5, 2025

      Zeynep Sönmez’den Wimbledon’da Tarihi Başarı!

      Temmuz 3, 2025

      Yüzüncüyıl Gazeteciler Derneği’nden anlamlı seminer

      Temmuz 3, 2025
    • KÜLTÜR – SANAT
      1. Kitap
      2. Müzik
      3. Öykü
      4. Sanat
      5. Sergi
      6. Sinema
      7. Şiir
      8. Tiyatro
      9. Video
      10. View All

      Kızıl Kısrak: Ursula K. Le Guin’den üç öykü

      Temmuz 14, 2025

      Sahilde Kafka: Kader, kimlik ve bireysel yolculuğumuz

      Temmuz 12, 2025

      Peki biz neden hala kaçmıyoruz?

      Temmuz 10, 2025

      Gece Yarısı Kütüphanesi: Ya diğer olasılıklar gerçekleşseydi?

      Temmuz 8, 2025

      Haziran ayı için film önerileri

      Haziran 1, 2025

      Yaz ortasında melankoli: Slowdive İstanbul’a geliyor

      Şubat 20, 2025

      Arter’den avangart bir müzik festivali

      Şubat 11, 2025

      Borusan Quartet’in “Oda Müziğinin Ustaları” konseri ENKA Sanat’ta

      Şubat 10, 2025

      Öykü: Sessizliğin İçinde Nefes

      Temmuz 9, 2025

      Şiir: Huy İşte

      Temmuz 7, 2025

      Öykü: Erik Ağacı

      Temmuz 7, 2025

      KEMAL TAHİR ROMANLARINDA KADIN İMGELERİ – III

      Temmuz 1, 2025

      Dalí’nin Tavşan Deliği: Bir romanın resme dönüşen rüyası

      Haziran 12, 2025

      Rüyaların Ressamı: Remedios Varo’dan 6 büyülü tablo

      Haziran 10, 2025

      Balenin Rus yıldızları Bodrum’da

      Ağustos 12, 2024

      Pera Müzesi Yazar-Editör Sohbetleri’nde sanat tarihine müzecilik penceresinden bakış

      Şubat 20, 2024

      İstanbul’da devam eden 16 sergi

      Temmuz 10, 2025

      Ressam Ömer Onay’ın ‘Bilinç Akışı’ sergisi AKM’de

      Haziran 20, 2025

      ‘Mumi’lerin yaratıcısı Tove Jansson eserleriyle Aynalı Geçit’te

      Mayıs 8, 2025

      Handan Özbek’in “Çıplak Kıta” sergisi Goba Art & Design’da

      Mart 12, 2025

      2000 yılından sonra çekilen en iyi film hangisi?

      Haziran 29, 2025

      Telefon Kulübesi: Bir telefon, bir ses ve bir yüzleşme

      Haziran 26, 2025

      Sinema ve tiyatronun dev buluşması: Emek ve Başarı Ödülleri

      Haziran 21, 2025

      Mühür: Gece Eşiği filmi yakında sete çıkıyor

      Haziran 17, 2025

      Şiir: Huy İşte

      Temmuz 7, 2025

      GÜRÜLTÜNÜN ORTASINDA SESSİZLİĞE YOLCULUK: MODERN DÜNYADA DİNGİNLİĞİN PEŞİNDE

      Temmuz 1, 2025

      Şiir: Ne Zaman

      Haziran 10, 2025

      şiir: küf lekesi

      Haziran 7, 2025

      Sinema ve tiyatronun dev buluşması: Emek ve Başarı Ödülleri

      Haziran 21, 2025

      “Bulaşıkçılar” yeni yorumuyla İstanbul, İzmir ve Ankara’da

      Mayıs 21, 2025

      Molière klasiği ‘Cimri’ye alaturka dokunuş

      Mayıs 19, 2025

      Kadıköy Oda Tiyatrosu “Kalabalık Fasıl” ile açılıyor

      Mayıs 12, 2025

      Parazit – Sınıfsal uçurumların sarsıcı anlatımı

      Haziran 30, 2025

      Garfield’in resmi posteri yayınlandı

      Aralık 19, 2023

      Napolyon bu kez Jaquin Phoenix’in yorumuyla sinemada

      Kasım 23, 2023

      Freud’s Last Session filminden fragman

      Ekim 27, 2023

      Kızıl Kısrak: Ursula K. Le Guin’den üç öykü

      Temmuz 14, 2025

      Sahilde Kafka: Kader, kimlik ve bireysel yolculuğumuz

      Temmuz 12, 2025

      Pablo Neruda: Aşkın, kavganın ve sessiz coğrafyaların şairi

      Temmuz 12, 2025

      Ulus Baker: Kısacık hayatına çağları sığdıran ‘birisi’

      Temmuz 12, 2025
    • SD+
      1. Röportaj
      2. Haber
      3. Makale
      4. Portre
      5. Diğer
      6. View All

      DÜNYAYA BİR KRİSTALDEN BAKMAK… HER IŞILTIDA BAŞKA DÜNYALARA YOL ALMAK…

      Haziran 28, 2025

      Booky Kitabevi: Bir insan, butik bir kitabevi, kocaman bir topluluk

      Haziran 22, 2025

      Ediz Dikmelik ile Sorgulayan Çocuklar: Çocuklarla Felsefe El Kitabı 

      Haziran 11, 2025

      Kilitli Hatıralar Kitabı: İstanbul’un altı ayrı dönemine tanıklık eden öyküler

      Nisan 19, 2025

      Yeşilçam’ın köklü şirketi Erman Film’de yollar ayrıldı

      Şubat 6, 2025

      Defne ya da Bazı Tuhaf Hayatlar: Herkes kendi hikayesine sahip çıksın!

      Kasım 16, 2024

      İstanbul’un plajlarına otobüs seferleri başladı

      Ağustos 7, 2024

      Biletinial’da ‘yorum ve reyting’ uygulaması

      Nisan 17, 2024

      Dalí’nin Tavşan Deliği: Bir romanın resme dönüşen rüyası

      Haziran 12, 2025

      Romalı tarihçilerin yazmadığı Kleopatra: Hükümdar, alim ve filozof bir kadın

      Haziran 10, 2025

      Bir antikahramanın portresi: MARLA SINGER

      Nisan 30, 2025

      Çocukluk çağı, ilişkiler ve diktayı kitaplar üzerinden okumak

      Nisan 29, 2025

      Pablo Neruda: Aşkın, kavganın ve sessiz coğrafyaların şairi

      Temmuz 12, 2025

      Ulus Baker: Kısacık hayatına çağları sığdıran ‘birisi’

      Temmuz 12, 2025

      Susan Sontag: Estetiğin, Direnişin ve Düşüncenin İzinde

      Temmuz 11, 2025

      Rüyanın kalemle buluştuğu kadın: Nazlı Eray

      Haziran 22, 2025

      Gülhane Parkında sarnıç olduğunu biliyor muydunuz?

      Nisan 2, 2023

      Klasik mobilyada en çok tercih edilen ağaç türlerini biliyor musunuz?

      Nisan 1, 2023

      Mart ayında Türkiye’nin en çok konuştuğu başlıklar

      Nisan 1, 2023

      Pablo Neruda: Aşkın, kavganın ve sessiz coğrafyaların şairi

      Temmuz 12, 2025

      Ulus Baker: Kısacık hayatına çağları sığdıran ‘birisi’

      Temmuz 12, 2025

      Susan Sontag: Estetiğin, Direnişin ve Düşüncenin İzinde

      Temmuz 11, 2025

      Sinan Saygı’nın yeni kitabı: İletişim Bir Süreçtir

      Temmuz 3, 2025
    • PODCAST

      Podcast: Hayati Tavsiyeler ‘Bahar ve Mitoloji’ ile yayında

      Mayıs 5, 2023

      Denenmiş, test edilmiş, onaylanmış: Hayati Tavsiyeler

      Mayıs 5, 2023

      Meraklı bünyeler için podcast kanalı: Suare Online

      Mayıs 1, 2023

      Akla takılan sorulara yanıt arayan podcast: Neymiş?

      Nisan 9, 2023

      Hayati Tavsiyeler: Kendine yatırım yapanlara özel podcast

      Nisan 9, 2023
    • YAZARLARIMIZ
    • FELSEFECE VE…

      tan doğan: sap-saman

      Temmuz 14, 2025

      tan doğan: seğir[t]meler

      Temmuz 3, 2025

      on kırık iz!

      Temmuz 1, 2025

      noudelmann ile tan

      Haziran 27, 2025

      …ve …

      Haziran 25, 2025
    • SuareMag
    Suare Dergi – Film – Kitap – Sanat – Hayat ve DahasıSuare Dergi – Film – Kitap – Sanat – Hayat ve Dahası
    Buradasınız:Anasayfa » ‘Felsefe’nin neresindeyiz?
    FELSEFECE VE...

    ‘Felsefe’nin neresindeyiz?

    FELSEFECE VE…
    Şubat 8, 2025Yorum yapılmamış18 dk Okuma Süresi
    Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email WhatsApp
    Paylaş
    Facebook Twitter Pinterest WhatsApp Email LinkedIn

    Soru sormaktır, felsefe; sorgular insanı, doğayı, yaşamı; yeryuvarı, evreni, Tanrı’yı; ölümü, usu, usdışını… Ne varsa, ne yoksa ya da olasıysa bilmeye, öğrenmeye ve algılamaya çabalar. Bir anlama uğraşıdır, bir ayırdında olma savaşımı…

    ‘filozofkadınım’a

    İnsan

           Sorular… Sorular… Sorular…

        İnsan olmamızı ne belirledi,? Kim sordu, hangi gezegene ineceğimizi? Biz mi istedik, yeryuvara gelmemizi? Ya anne-babamızı, ya doğacağımız yeri, ya yaşayacağımız ortamı kim seçti? Varsıllığımızı ya da yoksulluğumuzu, mutluluğumuzu ya da mutsuzluğumuzu hangi erk saptadı? Güzel ya da çirkin, beyaz ya da siyah, üstün ya da geri anlaklı, oluşumuzu oluşturan ne?…

        Ya yazgısal/tanrıbilimsel, ya tanrıtanımazsal, ya özdeksel, ya hiçsel… ara da bul bir yanıt… Ben kimim, nerden gelip-nereye gidiyorum, yaşamı(mı)n anlamı ne; evreni yaratan kim, ilk/ana neden ne, ne olacak benim sonum… sorularınabürün…  Ye-iç, yat-kalk, çalış-boşta kal; siyasetle, dinle, sanatla oyalan ve haydan gelip-huya git/doğduğun gibi öl. 

            Bırakılmışlık

    Bir atılmışlık, bir fırlatılmışlık, bir cezalandırılmışlık, bir vazgeçilmişlik değil de ne, bizim serüvenimiz? Usdışı, istençdışı, seçimdışı bir zorlanma, dayatma: Bırakılmışlık… 

               Bilinçsizlik

        Düşünüp-taşınmalarımız, yapıp-etmelerimiz, yıkıp-dökmelerimiz bizim mi, bize iye mi? Her düş, düşün, düşülkü bilincimizle mi, bilinçsizce mi? Verdiğimiz kararları biz mi veriyoruz, yoksa önceden /dışımızda tasarlanmış bir kararın sözcülüğünü mü yapıyoruz? 

             Sanal mı-Gerçek mi?

        Tüm yaşanılanlar ya yalan, ya da doğru. Yaşanan ne varsa ya bizce, ya da bize öyle görünüyor. Yaptıklarımız ya bir oyunun parçacıkları, ya da oyundışı. Bütün olanlar ya sanal/düş, ya da gerçek: Bilen kim/ne?

              Neden?

        Bizce ve bunca belirsizlik neden? Neden açık-seçik değil her şey? Bir giz var da, buna neden olan şeyi mi bilemiyoruz? Yaşanacak yüzyılların çok başındayız da, bundan mı neden arayışımız? Usumuz bir neden bulmak için yetersiz mi, sığ mı, sınırlı mı yoksa?  Boğun eğmeli miyiz yoksa, bir neden aramadan, yazgıya?…

              Evren ve Yeryuvar

        Nice evren dizgesinden bir dizge, güneş dizgemiz. Nice gezegenden bir gezegen, yeryuvarımız. Nice dirimden bir dirim, türümüz. Nice sorulardan bir soru, sorumuz: Evrenimizin dışında yaşlanan-yaşlanmayan ya da daha oluşmayan evrenlerden bir evrenin, bir dizgesinin, bir gezegeninde, nedir  insan?

    Us

               ‘Düşünüyorum, …’

        Düşünür Descartes’ın(1596-1650), ‘düşünüyorum’unun ardında, eleştiriyorum, soruyorum, sorguluyorum; irdeliyorum, inceliyorum, betimliyorum, dünü içeren ne varsa, tümünü silip-atıyorum, inaksallığı yok ediyorum, inançsallığı yitiriyorum… düşünceleri mi yatıyordu, yoksa, bir başka mantık oyunuyla, Tanrısallığı mı evetlemeyi erekliyordu dersiniz? 

        Geçmişiyle ilgili tüm verileri; gelenek-görenekleri, ekinsel birikimleri, aktörel değerleri, eğitim-öğretimsel kazanımları, inançsal etkilenmeleri, siyasal yaşamaları, toplumsal ve evrensel anlayışları… bir yana itebildiği için mi, ‘öyleyse’, diyebiliyordu, yoksa, Tanrısal gerçeğe artık ulaştığını açık-seçik (!) dillediği için mi dersiniz?

    Yeryüzüne rastlantı sonucu bırakılmış bir varlık olmaktan, bir bilinç varlığına dönüştüğü için mi ‘varım’ demeyi yeğliyordu, yoksa varlık nedenini Tanrı’ya dayandırdığından ötürü mü dersiniz?

        İnanca uydurulan düşün, Tanrıbilimseldir. İnaksallık, yücelik, tansıklık ve buyurganlık söz konusudur. Usa tutu koymaksa, bilinci ve istenci yoksamaktır. Eşdeyişle, özgür istemenin, özgür seçimin, özgür yaşamın özünde bilinçdışılık yatıyorsa, burada özgür olan nedir? Usdışı olan ya da kişi anlığından bağımsız alınan ve uygulanan/uygulatılan her karar, her yasa, her yaptırım, özgürlüğün ve ussallığın dışında kalır. 

        İmdi, ‘düşünüyorum’ diyebilmek için, belirlediğim düşünme yetisini anlığımca değerlendiriyorum, demek gerekir. Yoksa bir inanla, inakla ya da rastlantıyla düşünüyor gibi yapıyor, düşündürülüyorum değil… 

        ‘Öyleyse’nin içeriğindeyse, usumla, tüm koşulları kendim oluşturuyorum, düşünü yatmalıdır. Yoksa bu böyle olduğu/oldurulduğu için, değil…

        Kendimi yarattım, güneş dizgesini seçtim, yeryuvara indim ve işte, beni, ben varoluşturdum/yaşatıyorum demek gerekir, ‘varım’ diyebilmek için. Yoksa kovulmuşluğun, cennet-cehennem anlatısının, suç ve ödül ikileminin, korku ekininin, Tanrıbilimsel söylemin/söylencelerin söylediğince değil…

             Birey

        Kendi olmak, kendinde şey olabilmek, ya da Sokrates’çe‘kendini bil’mek, birey olmanın önkoşuludur. Tüm yapacaklarını, yapıp-etmelerini kişinin/kendisinin belirlemesi, her şeyin ayırdına usuyla varması; seçimlerini, uygulamalarını, yaşamalarını özgür istenciyle yaşama geçirmesi; düşlerini, düşüncelerini, düşüngülerini, düşününü, düşüklüsünü anlağınca oluşturması, birey olmanın olmazsa olmazıdır. 

        Dış etkilerin avucunda olan her insanın kendi olduğundan, bireyselliğinden söz açmak olası değildir. Ailesini, vatanını, dilini ya da dinini, siyasasını, düşüngüsünü ve düşününü seçememiş hangi kişiyi birey diye adlandırabiliriz? Rastlantısallığın ya da inançsallığın odağına doğurtulmuş olan kişi, ya yazgısallığa bürünüp ve öteki yeryuvar mutluluğu için iyi bir dindar olacak, ya Tanrıtanımazlığa sığınıp, içinde yaşadığı yeryuvarda mutlu olma uğraşını verecek, ya da iki, ara-bir derede, inançsallık-inançdışılık arasında gidip-gelecektir. (Bir dördüncü, beşinci, altıncı… yaşam biçiminin olup-olmadığı bilinemediğinden, içinde bulunulan koşullar ve anlığımız böyle diyor. Belki de, insanın tarihsel/evrensel serüveni içerisinde, inançdışılığın bin bir biçimi/biçemi var ya da olası ve olacaktır da …)

        Bilindiğince, birey, her tür yaşam biçimine ulaşmada, olabildiğince ve anlağınca ussal bir seçim yapma konumundadır. İnançsal ya da inançdışı bir yaşamı seçmesinde, ‘düşünüyorum’u nasıl anladığı ve yaşamına geçirdiği önemlidir. Ne var ki, birey olmanın, yüzyıllar geçtikçe güçleştiği bir süreçte, erk, her tür belirlemeye imzasını atmakta, ‘sen düşünme, ben senin yerine nasılsa düşünüyorum’ deme aymazlığını gösterebilmekte; bireyi/bireyselliği hiçlemenin dayanılmaz hafifliğini yaşamaktadır…

             Erk

        Ortak usa erkle ulaşılacağını savunan siyasalar, insanlık tarihi denli eskidir. Çeşitli düşüngülerin dayatması altında ussal bir yaşamı sürdüremeyen, birey olamayan nice insan, yönetim dizgeleri ve yönetici baskıları altında, yaşamlarını belirleyemezken, açlığa, savaşa ve ölüme tutsak kılınmışlar, üstelik de bunu, toprak, bayrak, din benzeri değerler uğruna (gerçekte sömürü düzeneği içinde), canlarından olmanın yüceliğine inanarak (inandırılarak) yapmışlardır.

        Bu bağlamda, usun, bir başka uygulanma biçemiyle karşı karşıyayız: Erk için, us.

    Birey olmanın, kendini bilip, yaşamını özgür istençle belirlemenin savaşımını veremeyen insan, usunu ortak usa bırakmış, eşdeyişle, kendini erke bırakmakla, bırakılmışlığına bırakılmışlık katmıştır: Yeryuvara bırakılmışlıktan sonra, erke bırakılmışlık…

    Erk olma gereği de bir us durumudur: Yönetme isteği. Us iyesi kişi (ya da kişiler), öteki kişileri (usları), kendi yönermeleri, buyurmaları doğrultusunda (ama doğru-ama yanlış, ama iyi-ama kötü, ama mutlu-ama mutsuz, ama becerikli-ama beceriksiz),  yetke olarak yönetimlerinde tutmuşlar, buna da siyasa denmiş. Zaman içinde, topluluklar toplumlara, toplumlar uluslara dönüştükçe; emeğin kullanımı ve paylaşımı değiştikçe; yeryuvar topraklarına sınırlar konuldukça; din, dil, ten, ekin, düşüngü olgularında ayrımcılık söz konusu oldukça; yayılımcılık, sömürücülük, dayatmacılık yaygınlaştıkça; savaşlar, acılar, açlık ve zamansız ölümler kanıksandıkça, siyasaya egemen olan erke boyun eğen insan sayısında da arta görülmüş, bireysel us, ortak usa ya da erke, kendini bırakmıştır.  

        Günümüzde her türlü söylem ve eylem, erk olma ve erk olarak kalma savaşımına dayanmaktadır. Yeryuvar erkliği/jandarmalığı içindir küreselleşme, uluslararası birliktelikler, yıldırı ya da yeryuvar kardeşliği, dostluğu, barışı adına savaş ve öldürme girişimlerine karar alma ve onama/onatma… Para, petrol, toprak, su ve her tür doğal ya da yapay ürün/üretim egemenliği içindir, sözde insan haklarısöylemi: Daha büyük yayılım (yeryuvara egemen olma) tekelleşme için… Büyük/yüce us ya da erkin düşüngüsüyse, anamalcılıktır. 

    Anamalcılık

             Tarihsel Süreç Bağlamında Anamalcılık

        İnsanın sömürülmesinin tarihi eskidir. Köleci toplumda (özellikle ırkçı düşünceyle) başlayan anamalcı sömürü, zamanla toprak köleliğine dayalı anamalcılığa (derebeyliğe/feodaliteye), ardından işleyim anamalcılığından akça anamalcılığa, oradan  yarışma anamalcılığa, derken tekelci anamalcılığa ulaştı. Üretim araçlarını ele geçiren azınlığın, üretimini/emeğini satmak zorunda bırakılan çoğunluğu baskı, dayatma altında tutmasıyla gerçekleşen üretim düzeninde, emekçiden en üst düzeyde verim almak, öte  yandan, emeğinin karşılığını (ödenen parayı/ücreti) en alt değerden vermek amaçtır. Ülkelerin, kendi güçsüz kurumlarını sömürmesi, tekelci anamalcılıkla, geri kalmış ve gelişmekte olan ülkeler diye adlandırılan ülkelerin sömürülmesine uzanmıştır. Sömürünün yayılımcılıkla güçlenmesi sonucunda, ulusal anamalcılık, uluslar arası anamalcılığa, ulusal emekçiler de (işçiler de), emekçi uluslara dönüştürüldü.

        Vergilerin artırılması, paranın alım gücünün düşmesi, yaşam pahalılığının yoğunlaşması, emeğin karşılığını alamaması da, anamalcı düşüngünün istemidir. (Artık-değere yönelik kazanç amaçlı sömürü de söz konusudur.) Bu doğrultuda dayatılan yaşam biçiminin de dışadönüklük/dışabağımlılık olması koşuldur. İnsanın evrimsel süreci içinde, bu eytişimsel süreci yadsımak olası değildir. Köleci toplumdan anamalcı topluma uzanan söz konusu süreç, değişik başkalaşımlar da geçirerek, bugünlere varmıştır. Yeryuvarı paylaşma ereğini sürdürme uğraşını veren anamalcı ülkeler, düşüngülerini yaymak için, salt tutumsal sömürüyle yetinmenin yetersizliği üzerinde durup, ekinsel, sanatsal, yazınsal; siyasal, dilsel, dinsel sömürünün de gerçekleşmesi yolunda büyük adımlar atmaktadır.

             Ekinsel Sömürü Bağlamında Anamalcılık

        Ekinsel değerlerine, sanatsal ürünlerine,  yazınsal yapıtlarına yabancılaşan bir toplum (toplumlar ve uluslar) yaratmak, anamalcı düşüngünün istemlerindendir. El emeğinin sömürülmesi denli, düşün emeğinin; ekin, sanat, yazın emeğinin de sömürülmesi söz konusudur. Nesnel gerçekliğin, insan bilincinde güzelduyusal oluşumlarla yansıması olan toplumcu sanat yerine, eşdeyişle, ‘sanat, toplum içindir’ söylemini dışlayarak, sanatı çeşitli bağıntılardan koparma ve soyutlama anmacını dile getiren toplumdan öte bir sanat anlayışı, eşdeyişle, ‘sanat, sanat içindir’ (sanat için, sanat) söylemini evetleyen anlayışı yaymak, yine anamalcı düşüngünün basamaklarındandır.

        Bilindik düzenin söylemine soyunan, bu bağlamda yayın organları kurup, bunları  işlevselleştiren, toplumu gerçekler doğrultusunda uyandırmak yerine, sürekli bir derin uykuya iten sözde aydınların, sanatçıların, yazar ve şairlerin (bilinçli ya da bilinçsiz) yapmaya çalıştığı,  anamalcı düşüngüye yönelik görevden (hizmetten) başka bir şey değildir…

        Geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerde, sözde aydınlar (sözde sanatçı, yazar ve şairler de bu kapsamda tutmalı), evrensel ve özgür yeryuvar söylemlerinin dillerinden düşürmeseler de, kendilerine sunulan ya da kendilerinin oluşturdukları) fildişi kulelerden halkın arasına inmeyip, onların sorunlarına yabancılaşmayı ilke edinmişlerdir. Egemen sınıfla dirsek dokunumlu ilişkilerinin ürünüdür ortaya koydukları… Kendi içinde ve toplumdaki kılgısal gerçekliğe yönelmediği yoz geleneksel değerler dizgesini sürdürdüğü; bu iki olgu arasındaki karşıtlığın bilincine (ve tarihsel gerçekçiliğin ayırtına) varamadığından, tatlı su aydınları olma konumunu sürdürmektedir…

        Gerçek aydın, hiçbir kişi ya da kurumca görevlendirilemez. Hiçbir yetkeye borçlu olmadığından, konumunu küçümsemez. Evrenselliğin önkoşulunu, bireysellikten yöreselliğe, yöresellikten toplumsallığa geçmekle sağlar. Sorgulamacılığı, eleştiriciliği,, eytişimsel yöntem ve köktencilikle gerçekleştirmeyi amaçlar. Toplumun ezilen kesiminin, emekçilerin sözcülüğüne soyunur. Dayatmaya, sömürüye, yayılmacılığa, yabancılaşmaya, dışabağımlılığa, eşitsizliğe, emeğin kazanca yenik düşmesine, türesizliğe, tüzesizliğe karşı savaşım verir. ‘Ben kültü’ oluşturmak yerine, ‘biz söylemi’doğrultusunda uğraş verir. Çağdaş bilgi düzeyini, düşünceleri, davranışları ve ürünleriyle; tutarlı bir yeryuvar görüşüyle sergiler. Ne anamalcılığın siyasacılarıyla, ne yayın kuruluşları ve örgenleriyle, ne de bunların sözcülüğüne soyunan sözde aydınlarla ‘ahbap-çavuş ilişkisi’ne girer. Yüzünü, yüreğini ve usunu halkına çevirir: Halkının sorunsalına yönelik ürünler sunar: Ürünlerinde ‘insanı ve yaşamı savunur.’  Çağının tanığı olmakla yetinmez, çağını değiştirmek, dönüştürmek için de uğraş verir; bunları ürünlerine yansır. Bilinçliliğini ürünsel ve eylemsel olarak geliştirir; toplumun ‘bilinçlenme süreci’ni hızlandırmaya çaba gösterir… Ve anamalcılığın, yeryuvar uluslarını tamamen kuşatmak düşünü doğrultusunda yarattığı ‘post-modern’ anlayışının ve  ‘küreselleşme’ aldatmacasının tuzağına düşmeyip, toplumunu uyarmakla kalmaz, yeryuvar halklarını sürekli uyarır, ‘bilgilendirme’yi, ‘bilinçlendirme’yi yaygınlaştır.

        Kavram kargaşalığının, yanlış bilgilendirmelerin, us karıştırmaların yaşandığı günlerde, kurtarıcı aramak, çıkış yolu bulmak kaygısıyla ‘yalancı yalvaçlar’ın yandaşlığına sürüklenmek; inaksal, gerici, aşırı ulusalcı, tutucu söylemlerin tuzağına düşmek; görevli kışkırtıcılara kanmak da olası. 

    Düşün emekçilerinin böylesi oyunlara düşmeden, el ele, yürek yüreğe bilinçlenme sürecini yaşayarak ‘aydınlanma’yı gerçekleştirmesi koşul. Yoksa anamalcı düşüngü doğrultusunda, bir güzel küreselleşmek kaçınılmaz…

             Ulusal/Uluslararası Güçlenme Bağlamında Anamalcılık

        Sömürünün salt siyasayla, tutumsallıkla değil, ekinsellikle de gerçekleşebildiği açık-seçik ortada. Tekelci anamalcı düşüngünün ereği, küresel sömürüyle yeryuvarın biricik jandarması olmak. Bunun için her aracı geçerli kılarken, Yeni Yeryuvar Düzeni’nin erki/yöneticisi olmanın yollarını da aşındırmakta: Somali, Bosna, Afganistan, Kuveyt, Irak, Libya, Suriye… Sovyet Sosyalist Cumhuriyet Birliği’nin dağılmasında; yıldırının Orta Doğu’da yayılmasında; Çin’de Sars virüsünün oluşmasında; nükleer başlıklı ve nükrobiyolojik silahlara yenilerinin katılmasında; Avrupa Birliği, NATO benzeri uluslar arası örgütlerin işlevlerinde; Dolar’ın, Euro’nun belirleyici para birimleri olmasında; gıda ürünlerinin, petrolün işletilmesinde… büyük yol aldı/alıyor… Açlığın, en alt düzeyde ya da sağlıksız beslenmenin dayatıldığı; emeğin ucuza satıldığı ya da karın tokluğuna çalışıldığı; budunsal, yöresel ya da bölgesel çatışmaların olduğu; kaynaklara/üretime ve araçlarına el konulduğu ya da tüm türelerinin satın alındığı (örneğin, petrolün, ham durumuyla alınıp, işletilip, yüksek ederle satılması ya da madenlerin işletilmesi); toprak, din, erk savaşımlarının verildiği bir konumda günümüzün yeryuvarı ve insanı… 

    Pastanın bütününü yemenin yanı sıra, pastadan pay alma savaşımları sürerken, uluslararası sömürü örgütlerinin dışta gerçekleşen güç birliğine karşın, ulusların iç birlikteliklerindeki etkinlikleri de yoğunlaşıyor. 

    Aşırı ulusalcılık bağlamında, ulusal güçlenme etkinlikleri siyasada, dinde, dilde; eğitim-öğretimde, silahlı kuvvetlerde, sivil toplum örgütlerinde; üniversitelerde, bilimsel ve ekinsel/sanatsal/yazınsal üretimlerde görülmekte. Dışa bağımlılığı onamayan, ulusal üretimi ve değerler dizgesini öne çıkaran, gelecek kuşların oluşumunu şimdiden tasarlayan çalışmalar sürdürülmekte. Her ulus (özellikle, kendine kuzeyliler diyen, varsıl uluslar), uluslararası pastadan/çıkardan pay almayı yadsımamakla (örneğin, ortak para birimine geçmekle) birlikte, söz konusu yaşam biçimi-biçemi, değerler dizgesi, siyasa (ya da düşüngü) olduğunda, ulusal kalkanına /kabuğuna başını sokmayı, kendi içinde palazlanmayı amaçlamakta.

        Bunun için, ulusal birliktelik bağlarını güçlendirmeyi ve daha da varsıllaşmayı isteyen uluslarda ekin, eğiti-öğretim, din, dil, tutum, siyasa benzeri olgulara dayalı bir anamalcı yapılaşma söz konusu. Her dönemde ve koşulda yere sağlam basabilmek isteğini, uluslararası ilişkilerdeki dengeye ve güç birliğine dayandıran ulusların, içsel gücündeki yoğunluğun ardında, hangi düşüngünün yönetimde olmasından çok, her düşüngünün ulusal güç siyasalarını sürdürmesinin gereği yatıyor. Eşdeyişle, düşüngüden çok (örneğin, Hıristiyan demokrat, liberal ya da aşırı ulusalcı bir partinin yönetime gelmesinden çok, kısa-orta ya da uzun erimli/süreçli ulusal siyasaları sürdürmesi), ülkenin bugününü yarına taşıyacak, ulusal varsıllığı artıracak, eğitim-öğretimi, en az uluslararası düzeyde tutacak, ulusal dilden ödün vermeyecek, inanç dizgesini yozlaştırmayacak, değerlere iye olacak, toprak bütünlüğünü ve iç barışı sağlayacak bir anamalcı siyasa, hem ulusal güçlenmeye, hem de uluslararası ortamda başı dik dolaşmaya yarayacak; her türlü pazarlığa/anlaşmaya/antlaşmaya eli güçlü olarak katılmayı gerçekleştirecek; yol haritalarının söz iyesi, belirleyicisi ya da paydaşı olmasında güçlü kılacaktır…

        Okul öncesi eğitim ve okul dönemi öğretiminde söz konusu olguların verilmesi sağlanırken, ulusal bilinçlendirme sürecide, çocuk yaşlarda başlatılıyor. Dil, din, ulusal değerler eğitiminin yanı sıra, anamalın en büyük değer/erk olduğu düşünü de, inceden inceye işleniyor. Amaç için her aracın, eşdeyişle, anamal için her tutum ve eylemin geçerliliği işlenirken; sömür, yoksa sömürülürsün, düşünü de çocuk kafalara yerleştiriliyor; varsıl olmak için yoksullara (işçi uluslara) gereksinimin kaçınılmazlığı vurgulanıyor. Çarpıtılmış, gerçeklerden uzak, ulusal kahramanların yaratıldığı ve övüldüğü (tarihlerinde ve bugün yaşanan her savaşın ve savaşımım geçerli olduğu dayatmasının/inandırılmasının yapıldığı)  bir eğitim-öğretim siyasasına eklemlenen bir din siyasasıyla, yeryuvar erkliğini ele geçirmenin, kardeşliğin, dostluğun ve barışın, özce, insanlığın yararına olacağı, Tanrı’nın da böyle buyurduğu düşünü destekleniyor.   

        Sanatta ve yazındaysa, post-modern denen bir ekin siyasasıyla, evrensel değerlerden, yeryuvar insanlığının gerçekleri ve sorunsalından öte, bir kaçış ve kendine gizlenişin ürünlerle yansıtılması sergileniyor. Açlık, sömürü,  yayılmacılık; yıldırı, savaş ve ölüm olgularının hiçlendiği, sözde barış ve kardeşlik izleklerinin dillendiği, doğanın ve doğallığın öne çıkarıldığı​ bir yapılaşma içinde, ekin/ekinadamı, sanat/sanatçı-erk, özce, sanatçı-siyasacı işbirliği doğrultusunda, anamalcı düşüngünün utkusu bayraklaştırılmaya çalışılıyor… Ulusal sanatçıların, uluslararası ortamlarda bireysel ve işbirlikçi sunularında/ürünlerinde bir siyasaya/söyleme dönüşen anamalcılık, öteki uluslara da dayatılıyor; böylelikle, eğitim-öğretimsel, dinsel evetlenmeleri, ekinsel/sanatsal evetlenmeleriyle perçinlenmiş oluyor…

             Anamalcılık Üzerine Birkaç Söz Daha

        Anamalcılık, erkle eş değer, şimdilerde… Bir başka değişle, sömürünün eski, ne var ki eskimeyen, bilindik son biçimi, yeni adresi… 

        Anamalınız denli varsınız artık; insansal değerleriniz, ekininiz, bilinciniz; sevginiz, saygınız, yüreğiniz; usunuz, anlağınız, duygunuz denli değil… Ne denli çıkar adamı ya da ulusuysanız, o denli yaşama türesine/tüzesine iyesiniz demektir. Paradan, topraktan, petrolden..yanadır bundan böyle sevginiz; insandan yana değil… Çocuklarınıza çıkarıcılığı öğretir, herkesle değil, paralı, varsıl çocuklarla arkadaşlık etmesini belletir; eşinize öyle her işte değil, çok gelirli/kazanımlı işlerde çalışmasını önerir; sevdiklerinize, selam verip, borçlu çıkacaklara yanaşın, öğüdünde bulunur; kendiniz de çıkar adına yaşar; arkadaşlıkmış, dostlukmuş, kardeşlikmiş..sözlerini raflara kaldırırsınız…

        Ne var ki, siz de düşmüşsünüzdür artık, tekelci anamalcılığın tuzağına, insansız yaşamlarca… Oysa as’lolanve unutulmaması gereken, yeryuvarın herkesin olduğu düşüncesidir; salt anamalcıların, kuzeylilerin ya da varsılların değil… ‘İnsan, insanın kurdu’ olduğu ve yiyip bitirmeye uğraş verdiği sürece, insanlığı da bitireceği ve evrenden türünü silip-kazıyacağı düşüncesidir uslarda çivili kalması gereken… Ve insansız ve yaşamsız her siyasanın, düşüngünün, ekinin, sanatın, yazının ya da düşünün yanında olmamaktır as’lolan: Ussallık da, felsefe de/düşünsellik de buradadır işte…

    Felsefe

             Felsefe Nedir, Filozof / Düşünür Kimdir?

        Bilgisevgisi anlamına gelen felsefenin, bilgelikle (dahası, bilmişlikle!) karıştırılmamasına özen gösteren ve kendini bilgisever/bilgi dostu, filozof/düşünür olarak gören Pythagoras (M.Ö. 580-500), yüz yılların derinliğinden bizlere seslenirken, bilgiyi severek yaşamamızı öneriyor gibidir… Önemli olan, kendimizi, çevremizi, doğayı; yeryuvarımızı, evreni, yaşamı anlamaya çabalamak, bunu da düşünerek, duyarak ve bilgiyle arkadaş, dost olarak sağlamaya çalışmaktır. Meraklanma, kuşkulanma, inceleme, keşfetme benzeri bir istek, heyecan ve sevgiyle söz konusu uğraşı vermede, felsefenin çocuklar üzerinde yaralı olabileceği, yabana atılamaz bir düşünce olsa gerek…

        Karmaşık-kargaşık kavramlar ağıyla değil, olabildiğince yalın, anlaşılır bir dille, içindeki merakı yaşatarak ve çoğaltarak, üstelik, (hiçbir sorusunu yersiz, anlamsız ya da saçma bulmadan) sorularına sorular eklemesini sürdürterek ve yanıtlara ulaşmasına olanak tanıyarak, çocukların bilgiyisevmesi için ortam yaratılmalıdır. Yaşamın bize herhangi bir kullanma klavuzuyla gelmediğini bilerek, düşünür Sokrates’in (M.Ö.469-399) “kendini bil” sözünü, “eleştirilmemiş, sorgulanmamış bir yaşam, yaşanmaya değmez” sözüyle pekiştirip yaşama geçirmeyi ve özgünlüğü, bireysel-öznel bakış açısının önemini vurgulayan Protagoras’ın (M.Ö. 480-410) “insan her şeyin ölçüsüdür” düşüncesiyle harmanlayıp, çocukların bilinç varlığı olmasına olanak sunulmalıdır.

        Düşünür Jonh Locke’a (1632-1701) göre, her insan yeryuvara “boş levha” (tabula rasa) olarak gelmekte, iç ve dış deneyleriyle bilgiye ulaşmaktadır. Önsel/ apriori, inançsal (ya da yazgısal/dinsel) bir inanmaya dayanarak her şeyi açıklamaya kendimizi koşullandırmaz ve insan anlağını boş levha olarak benimsersek, deneyerek, yaşayarak, yanılarak, sorarak ve sorgulayarak öğrenmenin, bilgilenmenin değerini, en insansal, en özgürlükçü, en usa dayalı öğrenme olarak söyleyebiliriz- belki (Burada inaksal eğitim-öğretimle bir başka eğitim-öğretimi karşılaştırmaktan değil, özgürce düşünen bireylerin oluşumunu sağlayacak eğitim-öğretimden söz açmaya çalışılacak.)

             Öğretmenlerin Öğretmeni: Sokrates 

        Öğretmenlerin öğretmeni de denilen, sokaklarda, çarşıda, yolda, özce, her ortamda insanlarla konuşan, tartışan, iletişim (dialog: soru-yanıt) kurmaya çabalayan; hemen herkesi bir at sineği denli sürekli inaksal uykusundan uyandırmaya çalışan; bilgeliği, bilgiçliği değil, bilgiyi seven ve ardına düşülmesini dileyen; bir şey öğretemeyeceğini, “bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir “ deyip, bilgiç geçinenlerin bir şey bilmediğini alaysamayla (ironi: alaya alma, inceden alay etme, saraka), bir şey bilmediğini sananların da bilme olasılığının kendilerinde olduğunu onlara söyleterek, doğurtarak (maiotik: doğurtma -“Annem de ebe, ben de; o çocuk, ben düşünce doğurturum” diyerek) vurgulayan düşünürdür Sokrates. 

        Tutucu, yoz, kalıp bilgilerden uzak ve arı bir usa iye oldukları düşüncesiyle, özellikle gençlerle iletişim kurmanın değerini (gençleri baştan çıkartmakla! suçlanıp, baldıran ağusuyla öldürülmesine neden olsa da) anlayıp-anlatmaya çalışan; gelecek kuşakları felsefe yapmak koşuluyla ve bunu gençlerden başlatarak oluşturmanın önemini açık-seçik göstermeye çabalayan düşünürdür Sokrates.

        İnsan yaşamında verilecek olan kararda içsel sesin/buluncun önemini belirten (ölümüne neden olan ikinci suçlama da, Atina’ya yeni tanrılar getirmek olmuştur –“Benim tanrısallığım içimde; içimin sesine, Daimon’uma kulak veririm” diyen) ve soru sorarak yaşamanın gereğini belirten düşünürdür Sokrates…

        Sorarak/sorgulayarak yaşamanın gençlerden başlatılmasının önemine değinen öğretmenlerin öğretmeni, milattan önce dört yüzlü yıllardan günümüze seslenirken insan sevgisi–bilgi sevgisi–yaşam sevgisi sacayağını ortaya koymaya çaba göstermiştir. 21. yüzyılda Sokrates’in düşün yolculuğuna katılarak, gençlerden önce çocuklardan başlatmalıyız felsefe yapmayı ki, her bakımdan sağlıklı kuşaklar oluşturabilelim.

             Felsefe Diyor ki…

        Siyasa şimdilerde anamalcı, dahası, tekelci… Erkin elinde ve yeryuvar avuçlarının arasında… İnsan, hem ‘kendini bil’mekle/kendisiyle, hem yaşamla, hem de diğerleriylesavaşıp duruyor. Yeryuvar, doğasıyla-insanıyla, sömürülüyor, kirletiliyor ve yokluğa yolculanıyor… Evren, bu olup-biteni şaşkın şaşkın izliyor… Ve birilerine göre kurtarıcı, birilerine göre bir başka yeryuvarda beklemede, birilerine göre usu karışık, ne yapacağını bilemiyor, kararsız ve birilerine göre de, “Tanrı, öldü;” hem de çoktan…

         Siyasa, kimi zaman eğitimle, kimi zaman ekinle, kimi zaman parayla, kimi zaman silahla, kimi zaman da dinle sömürdü-sömürmekte insanı. Erek, erk olmak: Bunu belledik. Ne var ki belleyemediğim, erkin de her şeyin bittiği yerde ve uzamda biteceğini anlayamamış olmamız. Oysa kulağımıza, yüreğimize, usumuza yüzyıllar boyu fısıldıyor felsefe, ‘kendini bil’ diye…

        İster fırlatılmış, ister bırakılmış olalım; ister gerçek, ister sanal olsun yeryuvar; ister ölümden sonra bir başka yaşam olsun, ister olmasın, felsefe diyor ki, şu an buradasın ve soluk alıyorsun ve açsın ya da tok, düşünüyorsun ya da suskunsun her şeye, savaşıyorsun ve ölülerin var, sen de öleceksin belki az sonra; ya da kentsoylu yaşıyorsun ve sömürüyorsun emeği, erksin şimdi ve daha da varsıllaşmak dileğin, siyasa elinde ve köleleştiriyorsun insanlığı kendi kendine, her ne ise, buradasın şu an, yaşadığın yeryuvarda; anla: Bilginin ardına düş, yolda ol, insanla buluş; felsefe yap, düşünürlerle yürü, usuna güven; daha insanca bir yeryuvar için ‘insanı ve yaşamı savun’; sömürüyü, yayılmacılığı, anamalcılığı bırak; önce bireysel, sonra yöresel, sonra toplumsal, sonra da evrensel ol, ama insansal, yaşamsal… Ve düşün ve algıla; Var olmak yetmez, varoluşunu tamamla ve değiş-dönüş, ‘iyi’den (törebilim/ehtik), ‘doğru’dan (eseme/mantık) ve ‘güzel’den (güzelduyu/estetik) yana…

             Son Söz Yerine

        Felsefe’nin ne olduğundan çok, ne yaptığını anlamak daha önemli ve değerli. Soru sormaktır, felsefe; sorgular insanı, doğayı, yaşamı; yeryuvarı, evreni, Tanrı’yı; ölümü, usu, usdışını… Ne varsa, ne yoksa ya da olasıysa bilmeye, öğrenmeye ve algılamaya çabalar. Bir anlama uğraşıdır, bir ayırdında olma savaşımı… Düş, düşün, düşüngü, düşülkü/düşülke merakıdır ardına düştüğü. ‘Bilgi’den ‘varlık’a, ‘siyasa’dan ‘güzelduyu’ya, ‘din’den ‘törebilim’e…yol alır. Bitmiş gibi görülen soruları irdelediği, betimlediği denli, bitmemiş ya da olası sorunları da sürekli ‘bir at sineği denli’ ısırır/sorgular, değerlendirir. İnsanı, yaşamı, evreni ne ilgilendiriyorsa, onunla ilgilenir. Özce, “felsefe, yolda olmaktır…”

             Ve bir soru

        Bunca sorunsalın, değerlendirmenin, açımlamanın, irdelemenin, anlatının sonunda, ne denli soruyoruz kendimize, yaşamın, insanlığın, doğanın, yeryuvarın, evrenin; usun ve yüreğin, eşdeyişle, “felsefe’nin neresindeyiz? “ diye?..

    tan doğan

    İstanbul doğumlu tan doğan, İstanbul Üniversitesi’nde felsefe, Beykent Üniversitesi’nde eğitim yönetimi öğrenimi aldı-verdi. Şiir, öykü dallarında ödülleri olup, edebiyat, sanat, felsefe, psikoloji üzerine çabalarını, 1984 yılından bugüne dek çeşitli yayın organlarında paylaştı, paylaşmakta…

    tan doğan yazıları

    felsefe Felsefece ve… yazar

    Related Posts

    tan doğan: sap-saman

    Temmuz 14, 2025 FELSEFECE VE...

    Sahilde Kafka: Kader, kimlik ve bireysel yolculuğumuz

    Temmuz 12, 2025 Edebiyat

    Ulus Baker: Kısacık hayatına çağları sığdıran ‘birisi’

    Temmuz 12, 2025 Felsefe

    Nazlı Eray’a “Yaşayan Efsane” Onuru

    Temmuz 5, 2025 Aktüel
    Yorum Yap
    Yorum yazın Cancel Reply

    Yeni Eklenenler

    tan doğan: sap-saman

    Temmuz 14, 2025 FELSEFECE VE...

    ya da “yazar”, yazan ve… * yazar hep ‘yaz’, ömrün kış olsa da! * ne…

    Kızıl Kısrak: Ursula K. Le Guin’den üç öykü

    Temmuz 14, 2025

    Sahilde Kafka: Kader, kimlik ve bireysel yolculuğumuz

    Temmuz 12, 2025

    Pablo Neruda: Aşkın, kavganın ve sessiz coğrafyaların şairi

    Temmuz 12, 2025
    Sosyal Medya'da Biz
    • Facebook
    • Twitter
    • Instagram
    • YouTube
    Bu Haberleri Kaçırmayın

    ÖYKÜ: Benim Cici Bebeğim

    Mart 10, 2025 Alperhan Benlioğlu

    Bir Düşüşün Anatomisi ya da bir evliliğin yapı sökümü

    Şubat 26, 2024 Film

    Melek Mosso Yapı Kredi bomontiada’da

    Haziran 25, 2024 Konser
    Hakkımızda
    Hakkımızda

    Film, kitap, sanat, hayat ve daha fazlası için haber, röportaj, makale, podcast, güncel bilgiler içeren e-dergi.

    Email : editor@suaredergi.com.tr

    Künye

    Son Eklenen Yazılar

    tan doğan: sap-saman

    Temmuz 14, 2025

    Kızıl Kısrak: Ursula K. Le Guin’den üç öykü

    Temmuz 14, 2025

    Sahilde Kafka: Kader, kimlik ve bireysel yolculuğumuz

    Temmuz 12, 2025
    X (Twitter) Instagram Facebook
    © 2025 Tüm Hakları Saklıdır. Do Medya & Ekipbizz İçerik İşbirliğiyle hazırlanmaktadır.

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.