Kurgular bize ayna tutan yazılardır. Çoğu zaman bir karakterle kendimizi özleştiririz. Resimli çocuk kitaplarında da çocuklar bağ kurar. Karakterin durumlara baş etme becerileri okurken duygudaşlık kurmalarını sağlar. Böylece duygularını da anlamak için bir adım atarlar. Bu yazıda çocuklar için 10 harika kitap seçtim; hepsi de duygu dolu…
BETÜL ÇAKIROĞLU
Duygularınızla tam olarak karşı karşıya kaldığınız an neydi? Kocaman bir kahkaha attığınızda mı? Yoksa düştüğünüzde canınız yandığında mı?
Duygu nedir? Sözlük anlamı “Bir duyu organı ile algılama ve bu algılama sonucunda meydana gelen his” olan kelime. Şimdi daha da karıştı. Gözümüz görür. Kulağımız duyar ama o eylemler içimizdeki neye temas eder de duygulara dönüşür? Bir görüntü birine göre komik, birine göre ise üzücü olabilir mi? Yaşanmışlıklar, o anki durum birçok etken var tabi. Kimse kimseye benzemez sözünü kimsenin duygusu kimseye benzemez olarak da değiştirebiliriz. Onların tanımanın en iyi yolu kabul etmek, yüzleşmek, asla derinlere itmemektir. Kendi duygularımızı tanırken bize en büyük yardımcı kurgulardır.
Sizin bir halanız yoksa bunun nasıl bir duygu olduğunu bilemezsiniz. Yanlış. Kitap okurum, film seyrederim.
Kurgular bize ayna tutan yazılardır. Çoğu zaman bir karakterle kendimizi özleştiririz. “Gurur ve Önyargı” isimli kitabı okurken Elizabeth Bennet olmayan biri var mıdır?
Beliz Güçbilmez’in “Anne Ben Düştüm Mü?” isimli kitabı geldi aklıma. Alt başlığı “Kurmacalara Neden Muhtacız?” Anlayabilmek için kurmacalara muhtacız. Şimdi çocuk kitapları derken buna niye geçtik. Güzel kitap okuyun. Orada kitabın başlığının neden bu olduğu kısmını mutlaka okuyun. Ben anlatmayacağım. Duygulara devam…
Resimli çocuk kitaplarında da çocuklar bağ kurar. Karakterin durumlara baş etme becerileri okurken duygudaşlık kurmalarını sağlar. Böylece duygularını da anlamak için bir adım atarlar.
Sadece duyguları anlatan resimli çocuk kitapları ise içsel bir yolculuk tadında ve ben bunları okumayı çok seviyorum. Bir yetişkin olarak bile baş edemediğimiz duygu kavramını onlaraanlatmak için birçok kaynak var.
Ben yine onları sizin için listeledim. Analiz beklemeyin. Sadece neden sevdiğimi, çok sevdiğimi filan yazdım.
Bazen dışa o kadar odaklanıyoruz ki aslında bakmamız gereken yeri es geçiyoruz. Tabi ben de şu meşhur filmi (Aşağıda yazdım. Merak etmeyin.) seyrettikten sonraki farkındalıkla ne yaptım? Kızımı duygu kitaplarına boğdum. İlk elenenler didaktik olanlar oldu. Geriye kalanlar bizim dostumuz oldu. Hala bu konuda iyi kitaplar çıktıkça almaya devam ettim. Eski alışkanlık.
Tabi bir sessiz kitap sevdalısı olarak şunu da söylemeliyim: Tüm sessiz kitaplar duygu teması ile okunabilirmiş gibi geliyor bana. Ya da biz öyle okuma yapabiliyoruz diyelim. Her yiğidin yoğurt yiyişi farklıdır. Deyimler ve atasözleri önemli.
Konuyu dağıtmadan son sesleniş:
Hey! İçimdeki duygular sizi ara sıra unutuyorsam da hepinizi seviyorum.
Ve kitaplar…
Film hangisi merak etmeye devam. O en aşağıda. Liste kitapla başlıyor. İşimiz gücümüz kitap ne yapalım? Başka türlüsü olmuyor. Filmleri yazıyı sonuna kadar okuyanlara ödül olarak ekledim.
Eyvah Kalbim Kırıldı!
Yazar: Elif Yemenici
Yayınevi: Redhouse Kidz Yayınları

Benim çizimlerini çok sevdiğim Elif Yemenici imzalı bir kitap. Kalben karakterine bayıldım. Oyun oynarken arkadaşları Kalben’i oyuna almaz. Ve onun da kalbi kırılır. Kırılma kelimesinden yola çıkan ve bunu denemeler yaparak tamir etmeye çalışan Kalben’i çok sevdim. Kırık bir kalp nasıl tamir edilir?
İki Kitap Birden: 1. Duygular 2. Büyümek
Yazar: Libby Walden , Richard Jones
Yayınevi: Hep Kitap

İki kitapta aynı yazar ve çizere ait. Ve aynı yayınevinden basılmış. Aklımdaki ve kalbimdeki duygular yazıyor kitabın kapağında. Diğerinde Ben Olma Macerası Büyümek…
Duygular, duygu dünyasına büyülü bir yolculuk diyebiliriz. Renkler ile sınırlanan duygular o sayfadan o sayfaya koşarken siz de peşindesiniz. Farklılık vurgusu ile empati konusuna da değinen sevdiğimiz bir kitap.
Büyümek; farklılıklar üzerinden ilerleyen, yine empatinin ne demek olduğunu çocukların kendi kendine kavrayabileceği unsurlar içeren bir kitap.
Duygularımın Atlası
Yazar: Bimba Landmann
Yayınevi: 1001 Merak Yayınevi

Çok anlattım. Ama bilmeyenler için bir daha anlatıyorum. Sessiz kitap gibi ama değil de gibi, çocuklar için ama aynı zamanda yetişkinler içinde olan benim çok sevdiğim bir kitap. Her zaman masamda durmasıyla da ev içinde ünlenmiştir. Esin kaynağı olarak da görev yapabilir. Bir atlas düşünün. Bize duygularımızın diyarlarını gezdiren bir atlas. Bu fantastik diyarlarda gezinirken duygularımızı keşfetmek ve her defasında farklı noktalarda takılı kalmak…
Seni Seviyoruz Bay Panda
Yazar: Steve Antony
Yayınevi: Beta Kids

Muhteşem Bay Panda serisinin bu kitabı duygulara daha yakın olduğu için bu yazı için bunu nasıl sevdiğimi anlatacağım. Ama aramızda kalsın bu serideki favorim Lütfen Bay Panda. Neden diye sorarsınız, hiçbir fikrim yok. Ama genel olarak Bay Panda’yı seviyoruz. Kapağa bir kere baksanız neden sevdiğimizi anlarsınız. Şu gözlere bak. Metin sade ve ilginç. İkisinin bir arada olduğu nadir kitaplardan. Çizimler de sade ve çok tatlı. Bedava kucaklaşma harika bir çıkış noktası.
Kimse Bakmazken Duygular Ne Yapar?
Yazar: Tina Oziewicz
Yayınevi: Domingo Yayınevi

Benim çok bir şey dememe gerek var mı, bilmiyorum. Kitap 25 dile çevrilmiş desem yeterli olur mu? Karakter çizimleri bahsedilen duygularla o kadar benzeşti ki kafamda sanki gerçekten öylelermiş içimde gibi hissediyorum. Benim sabır duygum da aynen buradakine benziyor ve küçük bir bitkiyi suluyor.
Dev – Duyguların İnanılmaz Yolculuğu
Yazar: Charlotte Belliere
Yayınevi: Bambu Kitap

Bu kitaba ara bul kitabı da denebilir, sessiz kitap da denebilir. Ama üzerine konuşulacak bir kitap. Beklenmedik bir durum, bir topluluk ve bu durum karşında takındıkları tavırlar. Sayfalar değiştikçe biraz değişen renk ve değişen ama değişmeyen sahne ilgiyi dinamik tutuyor.
Annem Ben ve Duygularımız
Yazar: Bea Taboada
Yayınevi: 1001 Çiçek Kitaplar

Duyguları annesini gözlemleyerek keşfeden bir çocuğun dilinden çok başarılı bir kitap. Öfkeyi şimşekle, neşeyi gökkuşağı ile tanımlaması ve bunu hareketlerine bağlaması çok şirin. Zaten ben başarılı demesem bile kitap ALGAR Çocuk Kitabı Ödülü Finalisti.
Filmler
Evim (Home)
Yönetmen: Tim Johnson
Senarist: Tom J. Astle – Matt Ember Matt Ember
Bir animasyon. Bir kızın uzaylı ile arkadaşlığı. Duygularla ilgili çok tatlı olan detay uzaylı duygusuna göre renk değiştiriyor. İzlemediyseniz listeye alın. Neflix platformunda filmi bulabilirsiniz.
Ters Yüz (Inside Out)
Yönetmen: Pete Docter
Senarist: Pete Docter – Meg LeFauve
Ters Yüz filmini defalarca seyretme nedenimi düşündüm. Duygularımın varlığından habersiz değildim elbet. Ama kızımla birlikte ben de öğrendim ki içimde bir şeyler yıkılabilir, bozulabilir ve neşe her zaman neşe olarak kalamaz. Bu farkındalık koskoca insan olduğumda dank etti kafama. İç önemli. Zaten filmin orijinal adından çeviri yaparsak iç dış gibi bir şey oluyor. Hala izlemediyseniz Disney Plus platformundan izlenebilir.

Betül Çakıroğlu
Gelibolu’da doğdum ve 2002 yılından bu yana İstanbul’da mimar olarak çalışıyorum. Kızımın doğumundan sonra çocuk kitapları tekrar hayatıma girdi. Yazmayı ve okumayı çok seviyorum. Fantastik kurgular ve mitoloji özel ilgi alanlarım. Göçebe, Karşılaşma ve Ayna Meselesi kolektif öykü kitaplarında öykülerim yayınlandı. Nevzat Süer Sezgin’in Yetişkinler İçin Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Atölyesi’ni bitirdim. Eksi 18 Edebiyat Açık Kürsü platformunda deneme yazılarımı paylaşıyorum. Yine Eksi 18 Edebiyat grubuna ait Kıpırtı Çocuk Dergisi’nde gönüllü olarak çalışmaktayım.


